Skala problemu
Co roku na świecie sprzedaje się ok. 3 miliardów opon, w tym ok. 50 milionów w Polsce. Po okresie eksploatacji stają się odpadem, którego nie wolno składować, dlatego kluczowe jest zastosowanie procesów odzysku i recyklingu. Problem dotyka wszystkich krajów UE i wprost przekłada się na potrzeby miast, gmin, firm transportowych i warsztatów.
Na czym polega piroliza
Piroliza to rozkład termiczny gumy bez dostępu tlenu. Opony trafiają do hermetycznych reaktorów, gdzie w kontrolowanej temperaturze dochodzi do „rozcięcia” długich łańcuchów polimerowych. To nie jest spalanie: w komorze nie zachodzi płomień, a tlen (jeśli w ogóle) jest ograniczany do minimum koniecznego dla stabilności procesu. Dlatego o pirolizie mówi się obrazowo jako o „gotowaniu” opon.
Produkty procesu
Z pirolizy powstają surowce wtórne, które można zagospodarować w przemyśle:
frakcja olejowa (olej/grzewczy),
gaz procesowy,
sadza/węgiel pirolityczny,
stal (kord stalowy).
Odzysk tych komponentów istotnie redukuje objętość odpadu i pozwala zastępować surowce pierwotne w innych gałęziach gospodarki.
Efekt środowiskowy i emisyjny
Przy prawidłowo dobranej technologii i urządzeniach emisje do powietrza nie przekraczają obowiązujących norm. Proces przebiega w szczelnych układach, co ogranicza uciążliwości zapachowe i ryzyko emisji pyłów. W praktyce piroliza jest jedną z najbardziej przyjaznych środowisku metod zagospodarowania zużytych opon, bo łączy odzysk materiałowy z ograniczeniem składowania
Jakie opony można przyjąć
Do pirolizy nadaje się większość strumieni ogumienia: osobowe, dostawcze, ciężarowe, rolnicze, przemysłowe, a także opony do wózków widłowych i maszyn specjalistycznych.
Dlaczego to nie spalarnia
Spalarnie pracują w warunkach pełnego dopływu powietrza, a odpad ulega utlenieniu. W pirolizie nie utlenia się wsad, tylko rozpada na frakcje. Dzięki temu:
zmienia się charakter emisji (brak płomienia i minimalny tlen),
odzyskujemy surowce, a nie tylko energię,
łatwiej jest spełnić lokalne wymagania środowiskowe, o ile instalacja jest prawidłowo zaprojektowana i obsługiwana.
Wymogi formalne i społeczne
Budowa i uruchomienie instalacji pirolizy wymaga decyzji administracyjnych, uzgodnień i czasu. Dla wielu lokalizacji kluczowe jest informowanie mieszkańców o różnicach między pirolizą a spalaniem oraz o wynikach monitoringu. W branży działają organizacje (np. związek pracodawców recyklingu i pirolizy), które prowadzą dialog, edukują i promują dobre praktyki.
Korzyści gospodarcze
Zamykanie obiegu – opony wracają do gospodarki jako pełnowartościowe produkty.
Stabilne zagospodarowanie strumieni odpadów z warsztatów, firm transportowych i gmin.
Nowe łańcuchy wartości – oleje i sadze z pirolizy mogą zastępować surowce z ropy i węgla.
Mniejsze koszty środowiskowe w porównaniu z długotrwałym magazynowaniem lub nielegalnym składowaniem.
Najczęstsze pytania (informacyjnie)
Czy piroliza jest głośna lub uciążliwa? – Reaktory pracują w obiegu zamkniętym; uciążliwości ograniczają obudowy, filtry i hermetyzacja.
Czy proces jest bezpieczny? – Tak, pod warunkiem stosowania sprawdzonej technologii, zabezpieczeń i bieżącego nadzoru.
Co dzieje się z produktami procesu? – Trafiają do dalszego przerobu i wykorzystania (przemysł chemiczny, energetyka, odzysk stali).
Czy piroliza zastępuje recykling mechaniczny? – To uzupełniająca metoda dla strumieni, których nie da się efektywnie rozdrobnić i wykorzystać mechanicznie.
Podsumowując: piroliza to kontrolowany, szczelny i zgodny z prawem sposób utylizacji opon, który zmniejsza ilość odpadów i przekształca je w surowce. Dzięki temu rozwiązuje realny problem środowiskowy i logistyczny związany z rosnącą liczbą zużytych opon.
